Pse duhet të vizitoni Lezhën dhe varrin e heroit tonë? Ndoshta Lezha nuk është qyteti i parë që mendoni kur thoni Shqipëri. Sidoqoftë, qyteti është i lezetshëm me plazhet e pabesueshme të bregdetit jugor.

Përveç kësaj, Lezha (Alessio, në italisht) nëse zbulohet me qetësi, është në gjendje të ofrojë kënaqësi të shumta kulturore dhe gastronomike. Gjendur vetëm një orë larg Tiranës dhe që të mos harrojmë, mund të vizitoni gjithashtu varrin e Gjergj Kastriot Skënderbeut, ose të paktën çfarë ka mbetur prej tij.

Qyteti i Lezhës si një atraksion turistik

Pavarësisht se është një qytet i rëndësishëm historik i Shqipërisë, ende nuk është një destinacion i njohur turistik. Në 1444 udhëheqësi shqiptar, Skënderbeu, mblodhi këtu princërit shqiptarë në të ashtuquajturën ‘Lidhja e Lezhës’ për t’iu kundërvënë përparimit turk.

Udhëtimi për të zbuluar Lezhën fillon pikërisht te ‘Mausoleumi i Skëndërbeut’. Vendosur në qendër të mbetjeve të ish-katedrales së Shën Nikollës. Kjo është një zonë e rëndësishme nga pikëpamja arkeologjike. Fatkeqësisht, varri i Skënderbeut, para ndërtimit të memorialit, vuajti ndër shekuj, veçanërisht nga plaçkitjet dhe vandalizmat.

Mauzoleumi u përurua më 23 nëntor të vitit 1981. Projektuar posaçërisht nga skulptori Odhise Paskali dhe arkitekti Latif Lazimi. Nëse planifikoni një vizitë këtu, merrni masa sepse memoriali nuk është gjithmonë i hapur për publikun.

Çfarë të shohësh në Lezhë?

Një shëtitje në qytet të çon në qëndrën Artistizanale Zadrima, një nga punishtet artizanale më të njohura në Shqipëri. Aty do të gjeni tekstile të shkëlqyera për shtëpinë dhe restorantet, sende për festimin e riteve të shenjta dhe pajisje personale, të prodhuara në tezgjah. Qendra u përurua në vitin 2006, por ka funksionuan që nga viti 1993 në fshatin e Blinisht.

Ndër të parët që besuan në aftësitë e rrobaqepëses ishte misionari italian Don Antonio Sciarra. Ai, së bashku me misionin Katolik në Shqipëri, mbështetën të parët qendrën. Ata ftuan gra të tjera nga fshatrat fqinjë që t’i bashkoheshin kauzës së punishtes. Pas një kohe të shkurtër, seminari u bë plotësisht i vetëmjaftueshëm. Për shkak të rritjes së klientelës, në vitin 2006 seminari u zhvendos në qytetin e Lezhës. Sot është vendi ideal, jo vetëm për të blerë dhe marrë në shtëpi produkte tipike dhe origjinale shqiptare, por edhe për të admiruar dhe jetuar një traditë të çmuar.

Kalaja e Lezhës

Lezha është rojtari i një kalaje të mrekullueshme, Kalaja e Lezhës. Vendosur në majë të qytetit, në një pozicion strategjik, nga e cila mund të admironi pamje të pakrahasueshme të detit Adriatik. Zona e kalasë është zhvilluar që nga shekulli i pestë para Krishtit., dhe emri i lashtë i zonës është Lissus.

Periudha e shkëlqimit më të madh erdhi pak para Perandorisë Bizantine, kur kalaja drejtohej nga familjet Progon dhe Tanush, pjesë e klanit Dukagjini. Në vitin 1393 Venedikasit pushtuan fortesën dhe, më pas, në 1478 kështjella u pushtua nga Osmanët. Në Lezhën e viteve 1729 ra një tërmet i fortë që i detyroi banorët e saj të braktisnin kështjellën.

Sot zona arkeologjike ka akoma mbetje muresh, kulla mbrojtëse dhe akropol. Do të gjeni gjithashtu një kishë të vjetër, e cila gjatë pushtimit osman, u shndërrua në një xhami. Kostoja e hyrjes është 100 lekë dhe, pak para hyrjes gjeni një parkim falas ku mund të lini makinën tuaj.

Fshati Fishtë

Nuk mund të themi që shkuam në Lezhë pa bërë një ndalesë në Fishtë. Në këtë fshat do të gjeni restorantin ‘Mrizi i Zanave’.

Shtëpia kthyer në një fermë-restorant është themeluar nga vëllezërit Altin dhe Anton Prenga. Vëllezërit, pasi kishin jetuar për vite në Itali, vendosën të ktheheshin në Shqipëri. Ata hapën biznesin duke realizuar kështu ëndrrën e jetës së tyre. Është vendi i përsosur për të kaluar disa orë i rrethuar nga natyra. Mund të luani në fusha ose të admironi shumë nga kafshët e rritura në fermë.

Motoja e Mrizi i Zanave është: ‘Mendoni globalisht, hani lokalisht!’. Menuja përfshin vetëm produkte vendase. Rritur nga fermerët lokalë ose në kopshtet e së njëjtës fermë. Duke nisur nga verërat tipike të tokës shqiptare, të tilla si vera autoktone dhe prestigjioze e Kallmetit – tek djathrat e dhisë, bureku me spinaq ose kunguj dhe pafund kënaqësi të tjera gastronomike. Ata që duan të përkëdhelin edhe më shumë veten, mund të qëndrojnë brenda natës. Shtëpia e vjetër e familjes ofron katër dhoma të shkëlqyera të mobiluara në dru dhe gur. Pas zgjimit, pamja mbi vreshtat dhe Lezhën ju lë pa fjalë.