Jonida Shano *

“Na ishte një herë e një kohë, një grua e re me emrin Roza, e cila kalonte çdo ditë një urë mbi lumin Buna, edhe pse ishte e rënduar nga shtatëzania dhe gati për të lindur”.

“Legjenda thotë se një herë në vit mjegulla shtrihet mbi Bunë për tre ditë e tre netë duke e mbuluar plotësisht ate. Pas tre ditëve e tre netëve, fillon të fryjë një erë e fortë duke shpërndarë mjegullen dhe duke e bërë të dukshme serisht lumin dhe kalanë e Rozafës.
Njerëzit më vonë filluan të pëshpërisnin në fshehtësi se Zana, zonja e tre lumenjve dhe liqenit, nuk e miratonte Kalanë. Nëse arsyet ishin tokesore apo kozmike, për mëkatet e mëparshme apo të ardhshme të dikujt, nuk kishte asnjë mënyrë për të ditur. Por ndodh, të dëgjohen dy zëra grash që qajnë mes mjegullës mbi lumë dhe liqen. Njëra është zë njëriu, tjetra jo.”

Legjenda e nuses më të re dhe më të bukur aristokrate fillon mbi lumin Buna, i ashtuquajturi Brezi i Gjelbër i Evropës.

Lumi Buna, i quajtur në lashtësi Barbana, është lumi më i veçantë në Gadishullin Ilirik. Buna del nga liqeni i Shkodrës, midis kodrës së Kalasë së Rozafës dhe malit të Taraboshit, duke gjarpëruar në jug përmes një fushe të ulët dhe të butë, për t’u derdhur në detin Adriatik.

Është një lumë i shkurtër, vetëm 44 km, por është shumë i madh për prurjet e tij, lumi më i madh në Mesdhe për vëllimin e ujit pas lumit Nil, Rhone dhe Po. Dikur, nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë e deri në vitet 1950, lumi Buna ishte i lundrueshëm. Madje edhe sot është lundrueshem në pjesën më të madhe. Përmes këtij lumi Shkodra dikur bënte tregti me Italinë, Egjiptin dhe vende të tjera. Si pasojë e prurjes së materialeve inerte nga Drini, shtrati i Bunës mbushet duke e bërë të pamundur lundrimin nëpër të për shkak se lumi nuk pastrohet dhe thellohet që prej rreth 70 vitesh.

Disa herë në të është derdhur naftë dhe mazut, duke dëmtuar rëndë ekosistemin. Si pasojë, nga Buna u zhduk peshku i rrallë dhe i bukur, ngjala e kristaltë.
Nga viti 2005, Unioni Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) e ka caktuar parkun si Kategoria V dhe njihet më tej si një ligatinat me rëndësi ndërkombëtare siç përcaktohet në Konventën Ramsar. Duke qenë pjesë e Brezit të Gjelbër Evropian, peizazhi është një zonë e rëndësishme për shpendët dhe bimët sepse është habitat për disa specie të jashtëzakonshme shpendësh dhe bimësh endemike të kërcënuara.

Në këtë këndvështrim, projekte dhe iniciativa të ndryshme janë në vazhdim e sipër për të promovuar lumin Buna si destinacion për turizmin e qëndrueshëm.

­

Një prej tyre është “Mandarina Project” i cili nën moton EDU BUNËN, ka nisur një fushatë të gjerë komunikimi, për të sensibilizuar ekoturizmin, aktivitetet dhe mundësitë për zhvillimin e tij në Zonën e Mbrojtur të Bunës. Për këtë qëllim është krijuar një hartë turistike me aktivitete të mundshme turistike për të nxitur vizitorët, por edhe vendasit që të vizitojnë sa më shumë atraksione përgjatë lumit Buna.

Shtigjet e Çiklizmit, Vëzhgimi i Zogjve, Peshkimi i Qëndrueshëm, Stand Up Paddle dhe turret me Canoa janë disa prej aktiviteteve që mund të propozohen si ofertë turistike.

Pavarësisht të gjitha nismave promovuese që jo vetëm Lumi Buna, por e gjithë Shqipëria në përgjithësi po merr së fundmi, një nga aspektet më të rëndësishme në ofertën turistike duket se është neglizhuar!

Guida turistike!
Roli i guidës turistike është kompleks dhe i larmishëm, i përbërë nga “nën-role” të shumta.
Një përvojë e sigurt dhe cilësore e ofruar nga një tur me guidë përfshin, guidën, turistët dhe mjedisin dhe realizohet kur të tre komponentët ndërveprojnë në të njëjtën pikë në hapësirë ​​dhe kohë.

Roli i guidave në sistemin turistik dallohet nga potenciali i tij për të menaxhuar dhe orkestruar përvojat turistike, për të përmirësuar imazhin e destinacionit dhe për të zbatuar qëllimet e turizmit të përgjegjshëm. Ajo që udhëzuesit prezantojnë dhe interpretojnë ndikon në mënyrën në të cilën klientët e tyre përjetojnë një vend ose atraksion, kuptojnë kulturën lokale, angazhohen në aktivitete lokale dhe si sillen ata në vend. Si profesionistë të linjës së parë, dhënës informacioni dhe mbështetës, guidat veprojnë si përfaqësues dhe “ambasadorë” të destinacionit në sytë e turistëve.

Guida është një nga faktorët më të rëndësishëm të prezantimit të suksesshëm të destinacioneve në turizëm, duke ndikuar direct në përfitimet ekonomike dhe sociale.
Kur dëshironi të vizitoni një vend, një destinacion ose doni të jetoni një aventurë, sigurohuni që ai që ju udhëheq duhet të jetë jo vetëm i elekuent, i sjellshëm, me humor, simpatik, por mbi të gjitha duhet të ketë përgatitjen dhe aftësitë e duhura për të udhëhequr, për të pozicionuar grupin, dhe mbi te gjitha te di te menaxhoje dhe te kontrollojei situate te ndryshme dhe logjistiken.

* Expert in travel & strategic comunications 

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Mandarina Project (@mandarina_project)